Prevalencija metaboličkog sindroma i njegova povezanost sa sociodemografskim karakteristikama odraslog stanovništva Banje Luke

Uvod/Cilj. Metabolički sindrom (MS) je skup metaboličkih i hemodinamskih poremećaja koji povećavaju rizik od aterosklerotskih kardiovaskularnih bolesti i dijabetes melitusa tipa 2. Cilj rada bio je da se utvrdi prevalencija MS i njegovih komponenti kod odraslog stanovništva Banja Luke, kao i povezanost MS sa sociodemografskim karakteristikama. Metode. Analizirano je ukupno 685 ispitanika (348 muškaraca i 337 žena), starosti 18 godina i više. MS je procenjivan na osnovu definicije Internacionalnog udruženja za dijabetes (International Diabetes Federation – IDF). Rezultati. Prevalencija MS bila je visoka (37,5%), nešto viša kod žena nego kod muškaraca, ali bez statistički značajne razlike (38,3% : 36,8%; p = 0.686). Zastupljenost svake pojedinačne komponente MS iznosila je preko 30% (sistolni krvni pritisak ≥ 130 mmHg – 42,0%; dijastolni krvni pritisak ≥ 85 mmHg – 31,0%; trigliceridi ≥ 1,7 mmol/L – 36,1%; lipoproteini velike gustine HDL holesterol < 1,03 muškarci i < 1,29 žene – 31,2%; glikemija ≥ 5,6 mmol/L – 32,8%; centralna gojaznost ≥ 94 cm muškarci i ≥ 80 cm žene – 62,6%). Pokazalo se da pojava MS u ispitivanoj grupi nije zavisila od pola, ali jeste od godina života. Sa povećanjem godina života zastupljenost ispitanika se povećavala u grupi sa MS (statistički značajna razlika u odnosu na grupu bez MS). Potvrđena je povezanost pojave MS sa stepenom obrazovanja. Nizak nivo obrazovanja bio je udružen sa pojavom MS [statistički značajna razlika (df = 3; p = 0.013)]. Udruženost između stepena obrazovanja i MS je potvđena kod žena (df = 3; p = 0.000), ali ne i kod muškaraca (df = 3; p = 0.883). Penzioneri i domaćice bili su statistički značajno zastupljeniji u grupi sa MS, a studenti i nezaposleni u grupi bez MS, dok kod zaposlenih nije bilo statistički značajne razlike. Zaključak. MS je zastupljen kod više od jedne trećine odraslog stanovništva Banja Luke. Pokazalo se da pojava MS nije zavisila od pola, ali je postojala zavisnost u odnosu na životno doba, stepen obrazovanja, kao i određenih kategorija radnog statusa.