Faktori rizika sa najvećim uticajem na maternalni morbiditet kod žena sa dva ili više ponovljenih carskih rezova

Uvod/Cilj. Maternalni morbiditet se definiše kao svako stanje koje se pripisuje ili je otežano trudnoćom i porođajem i ima negativan uticaj na blagostanje žene. Poslednjih godina može se uočiti rastuća tendencija stope carskih rezova širom sveta. Cilj rada bio je procena faktora koji najviše utiču na maternalni morbiditet kod žena koje su imale dva ili više carskih rezova. Metode. Retrospektivnom studijom obuhvaćene su žene sa jednoplodnom, terminskom trudnoćom posle 2 ili više carskih rezova u desetogodišnjem periodu (1. 1. 2004 − 31. 12. 2013) na Univerzitetskoj ginekološko-akuserškoj klinici “Narodni front”. Iz protokola i istorija porođaja dobijeni su podaci o intraoperativnim i ranim postoperativnim komplikacijama u odnosu na gestacijsku starost na porođaju, broj prethodnih carskih rezova i hitnost operacije. Rezultati. Ulazne kriterijume ispunila je 551 žena. Sa navršenih 37 nedelja gestacije završeno je 14,1% trudnoća, sa 38 nedelja gestacije 45,2%, a posle navršenih 39 nedelja gestacije 40,7% trudnoće. Žene mlađe od 35 godina značajno češće su porađane posle 39. nedelje nego žene starije od 35 godina (69,2% vs 30,8%, p < 0,05). Ukupna incidencija svih maternalnih komplikacija u ispitivanoj grupi iznosila je 16,5%. Nije bilo statistički značajne razlike u morbiditetu u odnosu na gestacijske nedelje u vreme porođaja. Žene sa trećim carskim rezom imale su značajno ređe komplikacije u odnosu na žene sa četvrtim ili više carskih rezova (10,4% vs 66,7%, p < 0,05), a najčešće komplikacije bile su: dehiscencija ožiljka, prisustvo adhezija, transfuzije krvi i prijem na intenzivnu negu (p < 0,05). Elektivni carski rez bio je udružen sa značajno manje komplikacija nego hitni carski rez (12,9% vs 27,3%, p < 0,05). Zaključak. Završavanje trudnoće pre navršenih 39 nedelja ne snižava značajno maternalni morbiditet. Faktori sa značajnim uticajem na zdravlje majke su broj prethodnih carskih rezova (≥ 3) i hitnost operacije. Trudnice bi trebalo informisati o potencijalnim rizicima po njihovo zdravlje koji se dramatično povećavaju sa brojem carskih rezova, posebno kada se posle prvog carskog reza donosi odluka o ponovnoj operaciji ili probnom vaginalnom porođaju.