Procena položaja impaktiranih gornjih očnjaka, određivanje mogućih pokazatelja težine impakcije i faktora rizika od resorpcije korenova susednih zuba

Uvod/Cilj. Impaktirani zub je zub koji nije mogao da izbije i zauzme odgovarajuće mesto u zubnom nizu. Impaktirani maksilarni očnjaci su veoma čest problem u ortodontskoj praksi. Po učestalosti slučajeva impakcije, maksilarni očnjaci su na drugom mestu, iza umnjaka. Cilj studije preseka bio je da se proceni dvodimenzionalni i trodimenzionalni položaj impaktiranih maksilarnih očnjaka, kao i da se deskriptivnom studijom analiziraju mogući pokazatelji težine impakcije i faktori rizika od resorpcije korenova susednih zuba. Metode. Studijom je obuhvaćeno 94 ispitanika sa 116 impaktiranih očnjaka. Položaj očnjaka u dvodimenzionalnom sistemu ispitan je na panoramskoj projekciji snimka dobijenog metodom kompjuterizovane tomografije konusnog zraka (KTKZ). Položaj očnjaka duž X, Y i Z ose ispitan je i procenjen primenom novog sistema klasifikacije, koji uključuje trodimenzionalne informacije iz snimka KTKZ – KPG indeksa. Na osnovu vrednosti KPG indeksa, impakcija je bila ocenjena kao laka, umerena, teška i veoma teška. Da bi se utvrdili pokazatelji težine impakcije i faktori rizika od resorpcije korenova susednih zuba, primenom multivariacione regresije ispitivane su kvalitativne varijable (pol, strana impakcije, itd.), kao i kvantitativne varijable [životno doba, položaj očnjaka prema okluzalnoj ravni (OkR), itd.]. Rezultati. Prosečna starost ispitanika bila je 19,8 ± 5,2 godina. Učestalost impakcija kod žena bila je dva puta veća nego kod muškaraca. Većina (71,4%) impakcija bile su unilateralne, sa palatinalnim položajem očnjaka. Resorpcija korenova susednih zuba uočena je kod 27,3% slučajeva, a impakcijom je najčešće bio zahvaćen centralni sekutić. U više od polovine impaktiranih očnjaka težina impakcije je bila umerena. U univarijabilnoj analizi, rastojanje očnjaka od sagitalne medijalne linije (SML), nagib očnjaka prema SML i OkR, kao i nagib očnjaka prema prvom premolaru pokazali su statističku značajnost za procenu težine impakcije. Multivarijabilnom analizom ustanovljeno je da nagib očnjaka prema prvom premolaru može biti pokazatelj rizika od resorpcije korenova susednih zuba. Zaključak. Većina impaktiranih očnjaka bila je palatinalno postavljena, sa vrednostima KPG indeksa koji je ukazivao na umerenu težinu impakcije. Pored položaja očnjaka prema OkR i SML, u okviru dijagnostičkih procedura trebalo bi izmeriti i nagib očnjaka prema prvom premolaru, kako bi se procenio rizik od resoprcije korenova susednih zuba, sprečila resorpcija i odredio plan terapije.