Povezanost aerozagađenja i meteoroloških uslova sa pogoršanjima astme i hronične opstruktivne bolesti pluća kod odraslih stanovnika Smedereva

Uvod/Cilj. Smederevo je jedini grad u Srbiji u kome postoji železara čiji rad doprinosi aerozagađenju. Stoga se kontinuirano kontroliše kvalitet vazduha. Poslednjih godina beleže se visoke koncentracije suspendovanih čestica (paticulate matter – PM), grubih čestica PM₁₀ i finih čestica (PM_2.5). Cilj rada bio je da se ispita da li postoji povezanost pogoršanja respiratornih oboljenja, hronične opstruktivne bolesti pluća (HOBP) i astme, sa aerozagađenjem i meteorološkim faktorima. Metode. Ispitivanje je obavljeno u Opštoj bolnici u Smederevu koja pokriva oko 81 000 stanovnika, nastanjenih u krugu od približno 7 kilometara oko automatske stanice za praćenje kvaliteta vazduha, sa koje su dobijeni verifikovani podaci o nivou aerozagađivača i o meteorološkim faktorima. Podaci o bolesnicima su dobijeni iz medicinske dokumentacije. Korelacija učestalosti pogoršanja bolesti sa brojem dana u mesecu tokom kojih je zabeleženo prekoračenje graničnih vrednosti aeropolutanata i prosečnim mesečnim vrednostima meteoroloških parametara određena je pomoću Pirsonovog testa u programu SPSS. Rezultati. Ispitivanu populaciju činile su 1 624 odrasle osobe obolele od astme ili HOBP koje su tokom perioda opservacije (2011. godina) imale ukupno 570 epizoda značajnog (umerenog ili teškog) pogoršanja bolesti. Pogoršanje astme bilo je značajno češće kod žena nego kod muškaraca. Broj dana u mesecu sa visokim nivoima suspendovanih čestica PM_2.5 bio je u statistički značajnoj pozitivnoj korelaciji sa ukupnim brojem umerenih i teških epizoda pogoršanja obe bolesti (astme i HOBP) kod žena. Takođe, značajna povezanost utvrđena je sa brojem umerenih epizoda pogoršanja astme u podgrupama nepušača i gojaznih bolesnika. Pozitivna korelacija mesečnog broja dana sa prekoračenjem granične vrednosti za PM₁₀ i pogoršanja bolesti utvrđena je samo za podgrupu gojaznih nepušača sa astmom. Nije nađena značajna povezanost aerozagađenja suspendovanim česticama i egzacerbacija HOBP. Analiza povezanosti sa ambijentalnom temperaturom pokazala je postojanje negativne korelacije sa brojem pogoršanja astme u kategorijama gojaznih žena i nepušača. Povišen atmosferski pritisak bio je u korelaciji sa porastom broja umerenog pogoršanja HOBP kod žena pušača. Zaključak. Izloženost suspendovanim česticama, posebno frakciji PM_2.5, i niskoj temperaturi vazduha može biti pokretač pogoršanja astme koja zahteva urgentno lečenje. Najosetljivije mogu biti žene i gojazni bolesnici.