Profil citokina kod kritično obolelih bolesnika i/ili povređenih osoba sa sekundarnom sepsom – uticaj različitih patogena

Uvod/Cilj. Uloga kompleksnog imunskog odgovora u sepsi i dalje nije do kraja razjašnjena i ostaje predmet istraživanja. Danas se smatra da je sepsa dinamički sindrom koji karakterišu mnogi, često antagonistički fenomeni, u rasponu od hiperinflamacije do anergije i imunoparalize. Cilj rada bio je da se na osnovu nivoa pro- i anti-inflamacijskih medijatora da li se citokinski profil razlikuje u odnosu na vrstu bakterijskog uzročnika, kao i da se proceni prognostička vrednost ovog nalaza u odnosu na ishod. Mera ishoda bila je hospitalni mortalitet. Metode. Uzorci seruma periferne krvi uzeti su od 125 kritično obolelih bolesnika primljenih u hiruršku jedinicu intenzivne nege sa potvrđenom teškom sekundarnom sepsom kao komplikacijom peritonitisa, pankreatitisa ili traume. Prosečna starost bolesnika bila je 57,7 ± 17,3 godina. Od ukupnog broja obolelih, 84 (67,2%) su bili muškarci, a 41 (32,8%) žene. Određeni su nivoi pro-inflamacijskih interleukina (IL)-1α, IL-1β, IL-6, IL-8, IL-12р70, IL-17А, faktora nekroze tumora (TNF)-α, interferona (IFN)-γ, IFN-γ-inducibilnog proteina-10 (IP-10), monocitnog hemoatraktantnog proteina (MCP)-1, inflamacijskog proteina makrofaga (MIP)-1α i MIP-1β i anti-inflamacijskih medijatora IL -4, IL-10, IL-13, IL-27, IL-31 i IL-33 u tri vremenska intervala – na dan prijema (prvi dan) a potom trećeg i petog dana. Standardnim mikrobiološkim ispitivanjima određena je vrsta bakterijskog uzročnika. Rezultati. Trećeg dana merenja ustanovljene su značajne razlike u nivoima citokina u odnosu na prirodu bakterijemije kod svih pro- i anti-inflamacijskih citokina, osim kod IL-8. Generalno, najniži nivoi utvrđeni su kod bolesnika sa polimikrobnom hemokulturom. Prvog i petog dana merenja nisu nađene značajne razlike u nivoima citokina u odnosu na prirodu bakterijemije. Jedini značajan prediktor fatalnog ishoda prvog dana merenja bio je IL-17А, Area Under the Receiver Operating Characteristic (ROC) Curve (AUC) 0,665 (95% interval poverenja 0,519–0,791; р = 0.034) kod bolesnika sa sekundarnom sepsom kao komplikacijom peritonitisa. Zaključak. Prema vrsti bakterijskog prouzrokovača utvrđeno je da su najniži nivoi citokina bili kod bolesnika sa polimikrobnom hemokulturom. Niska koncentracija IL-17A prvog dana merenja je dobar prediktor smrtnog ishoda kod bolesnika sa sekundarnom sepsom koja je nastala kao komplikacija peritonitisa. Nasuprot tome, nivoi ostalih citokina korelisali su sa ishodom tek petog dana merenja i bili su viši kod preživelih, u odnosu na umrle bolesnike.