Uticaj zagađenja vazduha i klimatskih uslova na pojavu relapsa multiple skleroze

Uvod/Cilj. Nekoliko istraživanja ukazalo je na mogućnost uticaja klimatskih faktora na aktivnost bolesti u relapsnoremitentnoj multiploj sklerozi (MS). Cilj istraživanja bio je da se ispita uticaj zagađenja vazduha i sezonskih klimatskih faktora na pojavu relapsa bolesti u dužem vremenskom periodu. Metode. Retrospektivno i detaljno statistički analizirali smo podatke o broju relapsa MS bolesnika iz Niša i okoline, hospitalizovanih u Klinici za neurologiju Kliničkog centra Niš, od 2005. do 2009. godine. Praćeni su klimatski faktori: srednja mesečna osunčanost, srednja dnevna oblačnost, dnevna oblačnost u 7, 14 i 19 časova i stepen zagađenja vazduha meren po metodu New Source Review (NSR), a na osnovu podataka Meteorološke stanice Niš. Rezultati. Tokom pet godina praćenja 101 bolesnika registrovano je 260 relapsa MS čija pojava je imala statistički značajnu negativnu korelaciju sa brojem dana sa niskim nivoom zagađenja vazduha, NSR < 2 (ρ = -0,31 p < 0,01) i pozitivnu korelaciju sa povećanim brojem dana sa povećanom ukupnom dnevnom oblačnošću (p < 0,05), kao i oblačnošću u 7 (p < 0,05) i 14 časova (p < 0,01). Prosečan broj dana sa NSR > 8 bio je statistički značajno veći od broja dana sa NSR < 2 tokom 2005, 2006 i 2009. (p < 0,05). U periodu visokog nivoa viatamina D (jul–oktobar) utvrđena je statistički značajna korelacija sa sniženjem učestalosti relapsa (p < 0.05). Broj relapse u proleće (ґ = 6,53; SD = 3,98) bio je statistički značajno veći (p < 0,01) u odnosu na leto (ґ = 3,27; SD = 2,49), jesen (ґ = 2,93; SD = 1,62) i zimu (ґ = 4,60; SD = 2,64). U periodima karakterističnim za snižene nivoe vitamina D (januar–april), uz istovremeno prisustvo NSR < 2 primećen je statistički značajan porast broja relapsa MS (F = 5.06, p < 0,01). Zaključak. Tokom dužeg vremenskog perioda klimatski faktori utiču na aktivnost MS. Veći broj dana sa povećanom zagađenošću vazduha u sezoni niskog nivoa vitamina D (januar–april), posebno u slučaju povećane oblačnosti u 14 časova, značajno povećavaju rizik od pojave relapsa MS u jugoistočnim kontinentalnim delovima Evrope.