Prevalencija simptoma depresiје i povezanost sa socijalnodemografskim faktorima u opštoj populaciji u Srbiji

Uvod/Cilj. Depresija je rastući problem javnog zdravlja povezan sa invalidnošću, sniženim kvalitetom života, povećanim multimorbiditetom i preranom smrtnošću. Cilj rada bio je da se proceni prevalencija simptoma depresiје (SD) u opštoj populaciji Srbije i da se analizira njena povezanost sa socijalnodemografskim faktorima. Metode. Analizirani su podaci Nacionalne studije istraživanja zdravlja stanovništva Srbije iz 2019. godine (na uzorku od 12 406 ispitanika). Upitnici korišćeni u tom istraživanju kreirani su u skladu sa metodologijom Evropskog istraživanja zdravlja – European Health Interview Survey (EHIS) Wave 3. Za procenu prevalencije SD među stanovništvom životnog doba ≥ 15 godina, kao instrument istraživanja primenjen je upitnik Patient Health Questionnaire eight-item depression (PHQ-8) scale. Za procenu povezanosti prevalencije SD sa socijalnodemografskim karakteristikama stanovništva korišćena je multivarijantna logistička regresiona analiza (MLRA). Rezultati. Prevalencija kako blagih (7,5% vs. 4,4%) tako i umerenih do teških SD (2,6% vs. 1,5%) bila je viša među ženama nego među muškarcima i kontinurano se povećavala sa godinama života (13,6% osoba starosti ≥ 65 godina imalo je blage, a 5,0% osoba umerene/teške simptome). Najvišu prevalenciju umerenih/teških SD imali su ispitanici iz Vojvodine (2,7%), oni koji žive bez partnera (2,7%), oni sa nižim nivoom obrazovanja (4,4%), siromašni ispitanici (3,4%), oni koji nemaju aktivno zaposlenje (3,7%) i oni sa slabom socijalnom podrškom (6,6%). Primenom MLRA pokazano je da su najveću šansu za pojavu SD imali ispitanici starosti ≥ 65 godina [odds ratio (OR) = 6,53; 95% confidence interval (CI): 6,37–6,69] u regionu Vojvodine, a posebno muškarci (OR = 1,96; 95% CI: 1,89–2,04), ispitanici koji žive bez partnera (OR = 1,49; 95% CI: 1,47–1,51), ispitanici sa nižim obrazovanjem (OR = 2,27; 95% CI: 2,22–2,33), siromašni ispitanici (OR = 2,54; 95% CI: 2,49–2,58), kao i oni sa slabom socijalnom podrškom (OR = 3,71; 95% CI: 3,64–3,77). Zaključak. Prevalencija SD u opštoj populaciji u Srbiji je relativno niska i zahteva dalje praćenje. Kao glavni faktori udruženi sa pojavom SD prepoznati su ženski pol, starije životno doba, prebivalište u regionu Vojvodine, život bez partnera, slabije socijalnooekonomsko stanje, kao i nedostatak socijalne podrške.