Nikola Riznić, Dragan R. Milovanović, Slavica Djukić Dejanović, Slobodan M. Janković, Dragan Ravanić, Dragana Ignjatović Ristić, Dušan Petrović, Mirjana Jovanović, Violeta Mladenović, Dejana Ružić Zečević, Vladimir Janjić

Dejstvo antidepresiva na serumske koncentracije markera metabolizma kosti i glavnih elektrolita kod bolesnika u rutinskoj psihijatrijskoj praksi

Uvod/Cilj. Nema dovoljno podataka o uticaju antidepresiva na metabolizam kalcijuma, fosfora i magnezijuma. Cilj rada bio je da se istraže efekti antidepresiva na serumsku koncentraciju markera metabolizma kosti i glavnih elektrolita kod bolesnika u psihijatrijskoj praksi. Metode. U prospektivnu studiju, dizajna vremenske serije pre i posle, bio je uključeno 9 muškaraca i 24 žene, prosečne starosti 53,3 ± 11,5 godina, koji su bolovali od depresije n = 26 i neurotičnih poremećaja n = 7 i koji su uglavnom lečeni selektivnim inhibitorima preuzimanja serotonina. Određivani su analiti na početku, u 4, 6. i 12. nedelje lečenja i analizirane promene parametara i trendovi u odnosu na početne vrednosti uz statističku značajnost od p ≤ 0,05. Rezultati. Utvrđeno je da starost iznad 60 godina predstavlja značajan faktor rizika od pojave negativnih kumulativnih promena (u procentima) u odnosu na bazalne koncentracije 25-hidroksivitamina D – 25(OH)D (OR = 11,4, 95% CI 1,2–113,1, p = 0,037). Koncentracije kalcijuma u serumu značajno su korelisale sa koncentracijama natrijuma (r_s = 0,531, p < 0,001), hlorida (r = 0,496, p < 0,001), magnezijuma (r_s = 0,402, p < 0.001 i osteokalcina r = 0,240, p = 0,019. Značajne korelacije nađene su između koncentracija fosfora i hlorida (r = -0,218, p = 0,035); magnezijuma i natrijuma (r = 0,295, p = 0,004) i kalijuma (r = 0,273, p = 0,009); osteokalcina i C-telopeptida (r = 0,760, p < 0,001), natrijuma (r = 0,215, p = 0,039) i hlorida (r = 0,209, p = 0,041); natrijuma i hlorida (r = 0,722, p < 0,001). Nije utvrđena statistički značajna razlika između terapije antidepresivima i promena apsolutnih vrednosti serumskih koncentracija kalcijuma, magnezijuma, fosfora, 25 OH D, osteokalcina, C-telopeptida, natrijuma, kalijuma i hlorida. Takođe nisu utvrđene statistički značajne razlike ni u učestalosti poremećaja i vrednostima laboratorijskih analita (ispod/iznad donje/gornje granice referentnih vrednosti. Zaključak. Lečenje antidepresivima nije značajno povezano sa promenama studijskih analita ali neki od njih su međusobno bili u pozitivnoj korelaciji, što sugeriše potrebu individualnog pristupa bolesniku i daljih istraživanja u oblasti kosti metabolizma kod osoba sa mentalnim poremećajima.