Polno-specifične razlike i faktori rizika od 30-dnevne smrtnosti u akutnoj plućnoj emboliji – rezultati univerzitetskog multicentričnog registra za plućnu emboliju Srbije

Uvod/Cilj. Uloga pola u predviđanju rizika od ranog smrtnog ishoda kod obolelih od akutne plućne embolije (PE) je nedovoljno razjašnjena. Cilj rada bio je da se utvrde polno-specifični činioci za 30-dnevnu smrtnost od svih uzroka ukupno kod obolelih od akutne PE. Metode. Studija po tipu “real-life” opservacionog multicentričnog istraživanja je obuhvatila 532 obolelih od akutne PE (49,6% muškaraca). Primenom univarijantne Cox regresione analize ispitali smo prediktivnu vrednost nezavisnih faktora rizika od ranog (jednomesečnog) smrtnog ishoda kod muškaraca, žena i svih bolesnika ukupno. Rezultati. Razlike specifične prema polu bolesnika pokazale su se u uzrastu, gojaznosti, arterijskoj hipertenziji, bubrežnoj slabosti, anemiji, vanbolničkoj pneumoniji i pušačkom statusu. Stopa smrtnosti u prvih mesec da-na je iznosila 13,7%, bez značajne razlike u preživljavanju zavisno od pola bolesnika (Log Rank test, p = 0,324). Stepen rizika (hazard ratio – HR) od 30-dnevne smrtnosti bio je značajno povišen kod žena koje su imale tahikardiju na pri-jemu (HR=2,61; p = 0,004), koronarnu arterijsku bolest (HR = 2,30; p = 0,047), imobilizaciju unutar četiri nedelje pre epizode PE (HR = 2,31; p = 0,018) i stariji uzrast (HR = 1,03; p = 0,017), dok je povišen stepen rizika kod muškaraca bio udružen sa hroničnom op struktivnom bolešću pluća (HOBP) (HR = 4,03; p < 0,001) i leukocitozom (HR = 1,19; p < 0,001). Zaključak. Pol bolesnika se nije pokazao kao nezavisni prediktor 30-dnevne smrtnosti kod bolesnika sa PE. Utvrdili smo da su kod žena sa PE, tahikardija na prijemu, uzrast bolesnika, koronarna bolest i imobilizacija nogu četiri nedelje pre PE, a kod muška-raca sa PE, prisustvo HOBP i leukocitoze, povezani sa pov-ećanim rizikom od ranog smrtnog ishoda.