Amelija Djordjević*, Goran Ristić, Nenad Živković, Branimir Todorović, Sladjan Hristov, Lidija Milošević

Respiratorne bolesti dece predškolskog uzrasta u Nišu izložene čestičastim materijama i ugljen-monoksidu iz vazduha okoline

Uvod/Cilj. Analiza kvaliteta vazduha u Srbiji pokazuje da grad
Niš spada u grupu gradova sa trećom kategorijom kvaliteta vazduha
(značajno zagađenje). Cilj rada bila je analiza stepena uzročne
povezanosti kvaliteta vazduha okoline iskazanog kroz sadržaj
čestičastih materija (particulate matter prečnika 10 μm ili manje –
PM10) i ugljen-monoksida (CO) i učestalosti bolesti disajnih organa
kod dece predškolskog uzrasta u Nišu. Prikazane su karakteristike
vazduha okoline u Nišu i istaknut uticaj saobraćajnih tokova
na aerozagađenje. Metode. Uticaj povišenih koncentracija
PM10 i ugljen-monoksida koji se nalaze u sastavu izduvnih gasova
motornih vozila na području grada Niša, na pojavu neželjenih
zdravstvenih efekata kod dece predškolskog uzrasta, kvantifikovan
je pomoću hazardnog koeficijenta (HQ), individualnog
zdravstvenog rizika (Ri) i verovatnoće pojave kancera (ICR). Za
procenu zdravstvenog rizika korišćena je metodologija Agencije
za zaštitu životne sredine SAD (US EPA). Rezultati. Merenje
koncentracija zagađujućih supstanci u ambijentalnom vazduhu na
analiziranoj teriritoriji u celokupnom periodu praćenja pokazalo
je da su koncentracije suspendovanih čestica PM10 bile znatno
iznad dozvoljenih tokom 80% dana. Maksimalna izmerena koncentracija
PM10 iznosila je 191,6 μg/m3, a CO 5,415 mg/m3.
Učestalost respiratornih bolesti u eksperimentalnoj grupi, sa izraženim
uticajem zagađenog vazduha, iznosila je 57,17%, dok je
kod kontrolne grupe ta vrednost bila znatno niža i iznosila je
41,10%. Uočene su i značajne razlike u zastupljenosti pojedinih
respiratornih bolesti. Zaključak. Za dobru analizu uzročne povezanosti
kvaliteta vazduha i zdravstvenog rizika od posebnog je
značaja uspostavljanje i razvoj sistema za dugoročno praćenje,
kontrolu, procenu i prognozu stanja aerozagađenja. Suspendovane
čestice PM10 i CO zagađuju vazduh okoline što dovodi do pojave
negativnih zdravstvenih efekata izložene populacije dece
predškolskog uzrasta