Prediktivni faktori ishoda rehabilitacije kod bolesnika posle jednostrane transtibijalne amputacije zbog periferne vaskularne bolesti

Uvod/Cilj. Primarna protetička rehabilitacija posle amputacije donjih ekstremiteta ima izuzetan značaj za poboljšanje samostalnosti u aktivnostima svakodnevnog života osoba sa amputacijom i za njihovu uspešnu društvenu reintegraciju. Cilj rada bio je da se ispita uticaj nezavisnih prediktivnih faktora (pol, starost, dužina trajanja rehabilitacije, dužina čekanja na početak primarne protetičke rehabilitacije) na uspešnost primarne protetičke rehabilitacije posle amputacije donjih ekstremiteta. Metode. Ovom retrospektivnom studijom obuhvaćeni su bolesnici koji su uspešno završili primarnu protetičku rehabilitaciju u Zavodu za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, u 2015. godini. U studiju je bilo uključeno 75 bolesnika sa jednostranim transtibijalnim amputacijama. Etiološki, radilo se o potkolenim amputacijama nastalim kao posledica vaskularnih komplikacija dijabetes melitusa ili periferne okluzivne arterijske bolesti. Procena uspešnosti primarne protetičke rehabilitacije vršena je na otpustu (po završetku rehabilitacije) i na kontroli, tri meseca posle protetisanja, a kao mere uspešnosti korišćeni su K-nivoi funkcionalnog klasifikacionog sistema i Locomotor Capabilites Index (LCI) skala. Shodno distribuciji podataka izvršene su odgovarajuće statističke analize: univarijantna i multivarijantna multipla regresiona analiza, post hoc Mann-Whitney test, Spearmanov koeficijent korelacije i Wilcoxonov test. Nivo statističke značajnosti nađenih razlika utvrđen je za verovatnoću p < 0,05. Rezultati. Studijom je obuhvaćeno 75 bolesnika, 55 (73,33%) muškaraca i 20 (26,67%) žena, prosečne starosti 63,5 ± 9,06 godina. Prosečna starost bolesnika muškog pola iznosila je 61,8 godina, a bolesnika ženskog pola 68,1 godinu (p < 0,01). Prosečno trajanje rehabilitacije kod muškaraca iznosilo je 27,69 dana, a kod žena 33,9 dana (p < 0,01). Bolesnici muškog pola ostvarili su bolje funkcionalne rezultate, u odnosu na žene, kroz sve analizirane merne instrumente (p < 0,01). Mlađi bolesnici ostvarili su bolje rezultate, a utvrđena je statistička značajnost u rasponu od p < 0,05 do p < 0,001. Analizirana uspešnost rehabilitacije posmatrana kroz faktore vremena početka protetisanja u odnosu na amputaciju, kao i trajanje rehabilitacije nisu pokazali statističku značajnost. Zaključak. Studija je identifikovala pol i starost kao relevantne nezavisne prediktore uspešnosti protetičke rehabilitacije. Iako je bilo očekivano, ova studija nije pokazala značaj koji ima vreme od amputacije do započinjanja primarne protetičke rehabilitacije. U narednim istraživanjima treba uzeti u obzir i uticaj drugih nezavisnih prediktivnih faktora kao što su pridružene bolesti, pre svega kardiovaskularna oboljenja, medikamentna terapija, laboratorijski parametri i mentalni status.