Zdravstvene posledice porodičnog nasilja nad ženama u Srbiji

Uvod/Cilj. Nasilje nad ženama u porodici je značajan javno-zdravstveni problem koji ostavlja ozbiljne zdravstvene i socijalne posledice po žene i njihove porodice. Cilj rada bio je da se analiziraju sociodemografske karakteristike žena koje su bile izložene porodičnom nasilju, kao i uticaj nasilja na zdravlje žena. Metode. Za potrebe istraživanja korišćeni su podaci Nacionalne studije istraživanja zdravlja stanovnika Srbije iz 2013. godine koja predstavlja studiju preseka na uzorku od 6 320 žena starosti 20–75 godina. Povezanost izloženosti nasilja sa socio-demografskim karakteristikama žena kao i sa zdravstvenim indikatorima i faktorima rizičnog ponašanja analizirana je korišćenjem modela univarijantne i multivarijantne logističke regresije. Rezultati. U toku poslednjih 12 meseci, 307 (4,9%) žena je bilo izloženo fiičkom i/ili psihičkom nasilju u porodici. Razvedene i razdvojene žene, siromašne žene, kao i žene sa slabom socijalnom podrškom, češće su bile izložene nasilju. Žene koje su bile žrtve nasilja u porodici ređe su procenjivale svoje zdravlje kao dobro u odnosu na žene koje nisu bile žrtve nasilja u porodici [adjusted odds ratio (AOR) = 0,47; 95% confidence interval (CI) = 0,32–0,71], češće prijavljivale teške ili jako teške telesne bolove (AOR = 2,41; 95% CI = 1,74–3,33), izloenost stresu i pritisku (AOR = 2,62; 95% CI = 1,89–3,64) i bile depresivne (AOR = 3,24; 95% CI = 2,08–5,03). Žene žrtve nasilja u porodici češće su koristile lekove za spavanje ili za smirenje (AOR = 2,21; 95% CI = 1,67–2,93), alkohol (AOR = 1,42; 95% CI = 1,08–1,86) i češće su imale namerne prekide trudnoće (AOR = 3,11; 95% CI = 1,48–6,54) u odnosu na žene koje nisu bile žrtve nasilja u porodici. Zaključak. Žene žrtve nasilja pokazuju češće poremećaje u sferi fizičkog i psihičkog zdravlja u odnosu na žene koje nisu žrtve nasilja u porodici. Prevencija nasilja zahteva multisektorski pristup, u kome zdravstveni sektor ima centralnu ulogu koja podrazumeva ranu identifikaciju i prepoznavanje nasilja, adekvatnu pooć, kao i dokumentovanje i prijavljivanje nasilja.