Serumski C-reaktivni protein i nutritivni parametri kod bolesnika na hemodijalizi

Uvod/Cilj. Inflamacija je jedan od glavnih faktora odgovornih za nastanak vaskularnih komplikacija kod bolesnika sa terminalnom bubrežnom insuficijencijom. C reaktivni protein (CRP) se smatra senzitivnim markerom sistemske inflamacije, kao i faktorom koji doprinosi povećanom riziku od opšteg i kardiovaskularnog mortaliteta. Albumin je negativni protein akutne faze zapaljenja i njegova sinteza opada sa napredovanjem sistemske inflamacije. Za bolesnike na hemodijalizi poznato je da pate od visokog stepena proteinske malnutricije usled smanjene sinteze proteina i njihove pojačane razgradnje. Nizak nivo serumskog albumina kod tih bolesnika je posledica kompleksnog stanja koje podrazumeva sistemsku inflamaciju, malnutriciju i prekomernu hidrataciju. Cilj naše studije bio je da se ispita učestalost povišenog serumskog CRP-a u našoj populaciji dijaliznih bolesnika i da se utvrdi stepen njegove korelacije sa serumskim albuminom i drugim parametrima nutritivnog statusa. Metode. Ispitivanjem je obuhvaćeno 49 bolesnika na hroničnom programu hemodijalize u Centru za hemodijalizu Klinike za nefrologiju Vojnomedicinske akademije u Beogradu. Uzorci krvi za analizu uzimani su tokom punkcije arteriovenske fistule, a pre druge nedeljne hemodijalize. Određivanu su sledeći parametri: serumski nivo uree i kreatinina pre i posle procedure, CRP, hemoglobin, glikemija, ukupni holesterol, trigliceridi, glikozilirani hemoglobin (HbA1c), insulinemija i C-peptid pre hemodijalize. Rezultati. Od ukupno 49 dijaliznih bolesnika, bilo je 37 (75,5%) muškaraca i 12 (24,5%) žena, prosečne starosti 56,04 ± 13,93 godine. Dužina lečenja hemodijalizom je prosečno iznosila 7,37 ± 5 godina. Povišene vrednosti serumskog CRP-a (više od 3 mg/L) imalo je 65,3% bolesnika. U grupi bolesnika sa povišenim nivoom CRP-a u serumu, bilo je značajno više dijabetičara (n=12) u odnosu na grupu sa normalnim nivoom CRP-a u serumu (n = 3) (p ≤ 0,05). Uočili smo postojanje značajne pozitivne korelacije između serumskog CRP-a i serumske uree nakon dijaliznog procesa. U ispitivanoj grupi postojala je negativna korelacija između serumskog CRPa i serumskog albumina, HbA1c, ukupnog holesterola i triglicerida. Ta korelacija nije bila statistički značajna. Zaključak. Naša studija je potvrdila visok stepen sistemske inflamacije kod dijaliznih bolesnika izražene kroz visoku učestalost povišenih vrednosti serumskog CRP-a. Negativna korelacija između nivoa serumskog CRP-a i serumskog albumina kao i drugih nutritivnih parametara, sugeriše da hronična inflamacija može biti ključna karika koja povezuje proteinsku malnutriciju sa visokim morbiditetom i mortalitetom ovih bolesnika.